با امریکا هم اشتراک منافع داریم و هم تضاد منافع
✍مصطفی تاجزاده
✅متاسفم که توسعه همه جانبه ایران محور سیاست خارجی نیست. یعنی به امنیت ملی و پایدار از منظر توسعه کشور نگاه نمیشود. وقتی کشوری از این منظر توسعه مییابد، حتی بیشتر از یک کشور توسعه نیافته که تنها در زمینه صنایع نظامی پیشرفت کرده، امنیت مییابد.
✅در سوریه و یمن خیلی بهتر میتوانستیم عمل کنیم، در این سالها دیپلماسی ایران در این کشورها در دست سپاه قدس بود نه وزارت خارجه. دولت باید مسئولیت دیپلماسی در این کشورها را برعهده میگرفت درست مثل برجام که پرونده هستهای را از شورای امنیت ملی گرفت و به وزارت خارجه داد. همانند این کار را باید در منطقه میکرد و یک بازی برد-برد با کشورهایی مثل عربستان و ترکیه انجام میداد و در سطح بینالمللی هم با آمریکا و روسیه و اروپا به یک توافق دست مییافت. آنقدر ابزار در اختیار داشتیم که مبتکر یک چنین بازی برد-بردی شویم.
✅نباید گفت که نمیتوانیم با آمریکا به اشتراک نظر برسیم، زیرا در برخی موارد مانند عراق و افغانستان مواضع ما به آمریکا نزدیکتر از اروپاست. پس در این مناطق با آمریکا میتوانیم همکاری کنیم. البته اختلافات بسیار جدی هم با امریکا داریم اما برجام ثابت کرد که ما میتوانیم درباره موضوعات مختلف به توافق برسیم و البته چالش ها هم بر سر مسائل اختلافی پابرجا بماند. مشکل این است که اجازه ندادند در مورد مسائل غیر هستهای مذاکره کنیم و در منطقه بازی برد بردی تعریف کنیم که با کاهش حساسیتها علیه خود در دنیا اهداف ملت ایران را پیش ببریم.
✅روحانی بر این یک نکته جدید که ذهنیت مردم تغییر کرده پافشاری کرد که به نظر من حرف کاملا درستی است اما توضیح نداد که چرا این ذهنیت تغییر یافته. سرآغاز این دگرگونی را هم پنجم دی خواند که تفسیر ناقصی از تظاهرات اعتراضی است که حزب پادگانی در مشهد بهراه انداخت اما نتوانست کنترلش کند و شعارها به سمت و سوی دیگری رفت.
✅اگر ذهنیت مردم عوض شده، حتما دلایل مهم دیگری دارد، زیرا این اولین بار نیست که شاهد تظاهرات اعتراضآمیز هستیم. تحریم نفتی و بانکی هم جدید نیستند و در دولت قبل هم قیمتهای ارز و طلا سه برابر شد. مسئله چیز دیگری است.
✅فصل مشترک تمام کشورهای منطقه که وضعیتشان بهم ریخته مثل لیبی، سوریه، عراق و افغانستان این است که در کنار یک رژیم مستبدِ فاسد، یک جناح مستقل اصلاحطلب نداشتند. اگر داشتند اوضاع کشورشان به اینجا نمیرسید. جناحی که همزمان با حکومت صحبت و تعامل کند و تعدیلش کند. در جایی که لازم میبیند به او نهیب بزند، از آن سو با مردم حرف بزند و هشدارشان دهد که نباید وارد برخی از راهها شد، چون سر از ناکجا آباد در خواهیم آورد. آنچه سوریه را نابود کرد، مثلث؛
۱. فساد و استبداد بشار اسد
۲. خشونتورزی مخالفانش
۳. دخالت خارجی بود.
✅میگویند اگر برجام منحل شود، جنگ نمیشود. درعین حال میگویند تنگه هرمز را میبندیم. خب اگر تنگه هرمز را ببندید، یک جنگ همه جانبه رخ میدهد!
✅اگر یک روزنه و تبصره در برجام وجود داشت که به آمریکا اجازه میداد با متعهد ماندن به آن بتواند اقدام به تحریم ایران کند، از آن تبصره استفاده میکرد. ولی برای تحریم ایران چارهای جز خارج شدن از برجام نیافت حتی به قیمت منزوی شدن و رفتن آبرویش در دنیا.
✅دولت از برجام بهرهبرداری درست نکرد، نه به دلیل اینکه طرح اقتصادی نداشت زیرا در اروپا و سایر کشورها تا آنجا که میتوانست کار کرد. من منتقدی ندیدم که بگوید فلان فرصت خاص در اروپا وجود داشت اما ایران از آن استفاده نکرد. ولی برجام مرحله اول روندی بود که اگر دولت در آن مسیر حرکت میکرد، منافع بیشتری به دست میآوردیم.
✅روحانی به هیچ وجه نباید مذاکره را نفی کند. شاید نتوانیم تا انتخابات میاندورهای کنگره امریکا مذاکره کنیم، اما شعار ما باید گفتگو در ایران و مذاکره در جهان باشد.
✅نباید اجازه داد که ترامپ ما را تحریم کند و بعد چهرهای صلحطلب و اهل گفتگو به خود بگیرد. ما، هم تحریم شویم و هم به گونهای ظاهر شویم که انگار جنگطلبیم و مخالف مذاکره!
✅تا پایان سال ۹۸ و انتخابات مجلس سه حالت پیش روی کشور است:
هیچ اتفاقی نیفتد
دولت را حذف کنند
کشور دچار شورش شود
✅جریان اصلاحات هنوز یکی از تاثیرگذارترین جریانهای کشور است. ممکن است در انتخاباتی ببازند، اما باز هم ۴۰درصد آرای شرکتکنندگان را به دست میآورند.
✅ اصل اصلاحپذیر بودن جمهوری اسلامی در حال زیر سوال رفتن است و این فکر که نظام اصلاحناپذیر است راه را برای دخالت خارجی، انقلاب خشونتبار و درگیریهای داخلی و آشوب باز میکند.